рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 6 рдоाрд░्рдЪ 2025

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдлрд╕рд▓ рдмीрдоा рдпोрдЬрдиा (PMFBY): рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдкूрд░्рдг рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХрд╡рдЪ ЁЯМ▒ЁЯРЮЁЯРЫ

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдлрд╕рд▓ рдмीрдоा рдпोрдЬрдиा (PMFBY) – рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдлрд╕рд▓ рдмीрдоा рдпोрдЬрдиा (PMFBY) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд 13 рдЬрдирд╡рд░ी 2016 рдХो рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी। рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдУं, рдХीрдЯों рдФрд░ рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдХाрд░рдг рдлрд╕рд▓ рдХे рдиुрдХрд╕ाрди рд╕े рд╡िрдд्рддीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рд╣ै। рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рд╕рднी рд░ाрдЬ्рдпों рдФрд░ рдХेंрдж्рд░ рд╢ाрд╕िрдд рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рд▓ाрдЧू рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХृрд╖ि рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдпोрдЬрдиा рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ

рд╡िрдд्рддीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा: рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдлрд╕рд▓ рдХ्рд╖рддि рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдоुрдЖрд╡рдЬा рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдХрдо рдк्рд░ीрдоिрдпрдо рджрд░ें:

рдЦрд░ीрдл рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП 2%

рд░рдмी рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП 1.5%

рд╡ाрдгिрдЬ्рдпिрдХ рдФрд░ рдмाрдЧрд╡ाрдиी рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП 5%


рд╕рдордп рдкрд░ рджाрд╡ों рдХा рдиिрдкрдЯाрди: рдХिрд╕ाрдиों рдХो рджाрд╡ा рд░ाрд╢ि рд╕ीрдзे рдЙрдирдХे рдмैंрдХ рдЦाрддे рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै।

рд╕ंрдкूрд░्рдг рдмीрдоा рдХрд╡рд░ेрдЬ: рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдПं (рд╕ूрдЦा, рдмाрдв़, рдУрд▓ाрд╡ृрд╖्рдЯि, рдЪрдХ्рд░рд╡ाрдд), рдлрд╕рд▓ рдХी рдмीрдоाрд░िрдпाँ рдФрд░ рдХीрдЯ рд╣рдорд▓े рд╢ाрдоिрд▓।

рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा: рд░िрдоोрдЯ рд╕ेंрд╕िंрдЧ, рдб्рд░ोрди рдФрд░ рд╕्рдоाрд░्рдЯрдлोрди рдЖрдзाрд░िрдд рддрдХрдиीрдХों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рджाрд╡ों рдХे рдд्рд╡рд░िрдд рдиिрдкрдЯाрди рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।


рдкाрдд्рд░рддा (Eligibility)

рдкाрдд्рд░ рдХिрд╕ाрди:

1. рдЛрдгी рдХिрд╕ाрди: рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдлрд╕рд▓ рдЛрдг (Crop Loan/Kisan Credit Card Loan) рд▓िрдпा рд╣ै, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдмीрдоा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै।

2. рдЧैрд░-рдЛрдгी рдХिрд╕ाрди: рд╡े рдХिрд╕ाрди рдЬो рд╕्рд╡ेрдЪ्рдЫा рд╕े рдЗрд╕ рдпोрдЬрдиा рдоें рдиाрдоांрдХрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं।

3. рднूрдоि рд╕्рд╡ाрдоी рдФрд░ рдкрдЯ्рдЯेрджाрд░ рдХिрд╕ाрди (рдЬिрдирдХे рдкाрд╕ рд╡ैрдз рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं)।


рдЕрдпोрдЧ्рдп рдХिрд╕ाрди:

рдЬिрди рдХिрд╕ाрдиों рдиे рдЖрд╡ेрджрди рдирд╣ीं рдХिрдпा рдпा рд╕рдордп рд╕ीрдоा рдоें рдк्рд░ीрдоिрдпрдо рдХा рднुрдЧрддाрди рдирд╣ीं рдХिрдпा।

рдЬिрдирдХी рдлрд╕рд▓ें рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рдмीрдоा рдпोрдЬрдиा рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЖрддी рд╣ैं।

рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ी/рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдЕрди्рдп рдХृрд╖ि рдмीрдоा рдпोрдЬрдиाрдУं рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।


рдмीрдоिрдд рдлрд╕рд▓ों рдХी рд╕ूрдЪी

рдпोрдЬрдиा рдХे рддрд╣рдд рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдлрд╕рд▓ों рдХो рдиाрдоांрдХिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдоुрдЦ्рдпрддः рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं:

рдЦрд░ीрдл рдлрд╕рд▓ें: рдзाрди, рдордХ्рдХा, рдмाрдЬрд░ा, рдоूंрдЧрдлрд▓ी, рдХрдкाрд╕, рд╕ोрдпाрдмीрди рдЖрджि।

рд░рдмी рдлрд╕рд▓ें: рдЧेрд╣ूं, рдЬौ, рдЪрдиा, рд╕рд░рд╕ों, рдорд╕ूрд░ рдЖрджि।

рд╡ाрдгिрдЬ्рдпिрдХ рдлрд╕рд▓ें: рдЧрди्рдиा, рдЖрд▓ू, рдЯрдоाрдЯрд░, рдХेрд▓ा, рд╕ेрдм, рдЕंрдЧूрд░ рдЖрджि।


рдХैрд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ें?

рдСрдирд▓ाрдЗрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा:

1. PMFBY рдХी рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ pmfby.gov.in рдкрд░ рдЬाрдПं।

2. "Apply for Crop Insurance" рдкрд░ рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░ें।

3. рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी рднрд░ें (рдиाрдо, рдЖрдзाрд░ рдиंрдмрд░, рдмैंрдХ рдЦाрддा, рднूрдоि рд╡िрд╡рд░рдг)।

4. рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдЕрдкрд▓ोрдб рдХрд░ें।

5. рдЖрд╡ेрджрди рд╕рдмрдоिрдЯ рдХрд░ें рдФрд░ рд░рд╕ीрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें।



рдСрдл़рд▓ाрдЗрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा:

1. рдиिрдХрдЯрддрдо рдмैंрдХ/рдХॉрдорди рд╕рд░्рд╡िрд╕ рд╕ेंрдЯрд░ (CSC) рдпा рдХृрд╖ि рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдЬाрдПं।

2. рдЖрд╡ेрджрди рдкрдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें рдФрд░ рднрд░рдХрд░ рдЬрдоा рдХрд░ें।

3. рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╕ंрд▓рдЧ्рди рдХрд░ें:

• рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб
• рднूрдоि рд╕्рд╡ाрдоिрдд्рд╡ рдк्рд░рдоाрдг (рдЦрд╕рд░ा-рдЦрддौрдиी)
• рдмैंрдХ рдкाрд╕рдмुрдХ рдХी рдХॉрдкी
• рдмोрдИ рдЧрдИ рдлрд╕рд▓ рдХा рд╡िрд╡рд░рдг

4. рдк्рд░ीрдоिрдпрдо рдЬрдоा рдХрд░ें рдФрд░ рд░рд╕ीрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें।


рджाрд╡ा рдХैрд╕े рдХрд░ें?

1. рдлрд╕рд▓ рдиुрдХрд╕ाрди рд╣ोрдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें 72 рдШंрдЯे рдХे рднीрддрд░ рд╕ंрдмंрдзिрдд рдмीрдоा рдХंрдкрдиी, рдмैंрдХ, рдпा рдХृрд╖ि рд╡िрднाрдЧ рдХो рд╕ूрдЪिрдд рдХрд░ें।

2. рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рдФрд░ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдЬрдоा рдХрд░ें।

3. рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрдпुрдХ्рдд рд╕рд░्рд╡ेрдпрд░ рдлрд╕рд▓ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХрд░ेрдЧा।

4. рд╕्рд╡ीрдХृрдд рджाрд╡ा рд░ाрд╢ि рд╕ीрдзे рдХिрд╕ाрди рдХे рдмैंрдХ рдЦाрддे рдоें рднेрдЬी рдЬाрдПрдЧी।


PMFBY рдХी рдЕंрддिрдо рддिрдеिрдпाँ

рдЦрд░ीрдл рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП: 31 рдЬुрд▓ाрдИ рддрдХ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ें।

рд░рдмी рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП: 31 рджिрд╕ंрдмрд░ рддрдХ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ें।
(рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ें рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдЕंрддिрдо рддिрдеिрдпों рдоें рдмрджрд▓ाрд╡ рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ैं।)


рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдлрд╕рд▓ рдмीрдоा рдпोрдЬрдиा рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕рд░рдХाрд░ी рдкрд╣рд▓ рд╣ै, рдЬो рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдУं рд╕े рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдлрд╕рд▓ рдиुрдХрд╕ाрди рд╕े рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। рдХिрд╕ाрдиों рдХो рд╕рдордп рдкрд░ рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХрд░ рдЗрд╕ рдпोрдЬрдиा рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиा рдЪाрд╣िрдП рддाрдХि рд╡े рдХिрд╕ी рднी рдЕрдк्рд░рдд्рдпाрд╢िрдд рдиुрдХрд╕ाрди рд╕े рдмрдЪ рд╕рдХें।


рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें