рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 29 рдордИ 2025

ЁЯМ┐ рдж्рд╡िрддीрдпрдХ рд╕ंрдХ्рд░рдордг рд╕े рдлрд╕рд▓ рдХो рдХैрд╕े рдмрдЪाрдПं? ЁЯСЙ рдЙрдЪिрдд рд╕िंрдЪाрдИ рдФрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╕े рдЬाрдиें рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी ЁЯЪЬ

ЁЯМ┐ рдж्рд╡िрддीрдпрдХ рд╕ंрдХ्рд░рдордг рд╕े рдлрд╕рд▓ рдХो рдХैрд╕े рдмрдЪाрдПं? ЁЯСЙ рдЙрдЪिрдд рд╕िंрдЪाрдИ рдФрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╕े рдЬाрдиें рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी ЁЯЪЬ

✅ рдХिрд╕ाрди рднाрдЗрдпों рдФрд░ рдмрд╣рдиों, рдпрд╣ рдЬाрдирдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै!
рдЬрдм рдлрд╕рд▓ рдХिрд╕ी рдПрдХ рд░ोрдЧ рдпा рдХीрдЯ рд╕े рдХрдордЬोрд░ рд╣ोрддी рд╣ै, рддो рджूрд╕рд░े рд░ोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдЙрд╕ рдкрд░ рд╣рдорд▓ा рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं। рдЗрд╕े рдж्рд╡िрддीрдпрдХ рд╕ंрдХ्рд░рдордг (Secondary Infection) рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЖрдкрдХी рдкूрд░ी рдлрд╕рд▓ рдХो рдЦрд░ाрдм рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдкрдЬ рдоें 30-60% рддрдХ рдХी рдЧिрд░ाрд╡рдЯ рд▓ा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдпрджि рдЖрдк рд╕िंрдЪाрдИ (Irrigation) рдФрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ (Fertilizer) рдХा рд╕рд╣ी рддрд░ीрдХे рд╕े рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ें, рддो рдЗрди рд╕ंрдХ्рд░рдордгों рд╕े рдмрдЪाрд╡ рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕ंрднрд╡ рд╣ै।

ЁЯТз I. рд╕िंрдЪाрдИ рдк्рд░рдмंрдзрди – Water is life, but excess is trouble! ЁЯЪ▒

✅ рд╕рд╣ी рд╕рдордп рдкрд░ рд╕िंрдЪाрдИ:

  • рд╕ुрдмрд╣ 7 рдмрдЬे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╕िंрдЪाрдИ рдХрд░ें।
  • рд╢ाрдо рдХी рд╕िंрдЪाрдИ рдЯाрд▓ें, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдмрд░рд╕ाрдд рдоें।

✅ рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рддрдХрдиीрдХ:

  • рдб्рд░िрдк рд╕िंрдЪाрдИ рдк्рд░рдгाрд▓ी ЁЯМ▒ рдЕрдкрдиाрдПं।
  • рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рд╕िрд╕्рдЯрдо рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ें рд▓ेрдХिрди рд░ोрдЧ рдХे рд╕рдордп рдмрдЪें।
  • рд╕्рдЯैंрдбिंрдЧ рд╡ॉрдЯрд░ рдирд╣ीं рд░рд╣рдиे рджें।

✅ рдирдоी рдк्рд░рдмंрдзрди:

  • рдоिрдЯ्рдЯी рдирдоी рдоीрдЯрд░ рд╕े рдЬांрдЪें।
  • рд╣рд░ 3-4 рджिрди рдоें рдоिрдЯ्рдЯी рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рддрдХ рдирдоी рдЬांрдЪें।

ЁЯМ┐ II. рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдк्рд░рдмंрдзрди – рд╕ंрддुрд▓рди рд╣ै рд╕рдлрд▓рддा рдХी рдХुंрдЬी ⚖️

✅ рдоिрдЯ्рдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг (Soil Testing):

  • pH 6.0-7.5 рдХे рдмीрдЪ рдЙрдд्рддрдо рд╣ोрддा рд╣ै।

✅ рдкोрд╖рдХ рддрдд्рд╡ों рдХा рд╕ंрддुрд▓рди:

  • рдиाрдЗрдЯ्рд░ोрдЬрди рдХी рдЕрдзिрдХрддा рд╕े рдкौрдзे рдХрдордЬोрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं।
  • рдкोрдЯाрд╢ рдФрд░ рдлाрд╕्рдлोрд░рд╕ рдЬрдб़ें рдордЬрдмूрдд рдмрдиाрддे рд╣ैं।
  • рд╕िрд▓िрдХॉрди рдФрд░ рдХैрд▓्рд╢िрдпрдо рд╕े рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдмрдв़рддी рд╣ै।

✅ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдкोрд╖рдХ рддрдд्рд╡ (Micronutrients):

  • рдЬ़िंрдХ (Zn), рдмोрд░ॉрди (B), рдоैрдЧ्рдиीрд╢िрдпрдо (Mg), рдЖрдпрд░рди (Fe) рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦें।
  • Micronutrient Mix рд╕्рдк्рд░े рдХрд░ें।

✅ рдЬैрд╡िрдХ рдЦाрджों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ:

  • рд╡рд░्рдоी рдХрдо्рдкोрд╕्рдЯ, рдиीрдо рдЦрд▓ी, рдЯ्рд░ाрдИрдХोрдбрд░्рдоा рдЖрджि рдЕрдкрдиाрдПं।

ЁЯФН III. рдлрд╕рд▓ рдХी рдиिрдЧрд░ाрдиी рдФрд░ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा ЁЯз╝

  • рд╣рд░ 5-7 рджिрди рдоें рдлрд╕рд▓ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХрд░ें।
  • рдкीрд▓ी рдпा рд╕рдб़ी рдкрдд्рддिрдпाँ рддुрд░ंрдд рд╣рдЯा рджें।
  • рдЦрд░рдкрддрд╡ाрд░ рд╣рдЯाрдПं।

ЁЯФБ IV. рдлрд╕рд▓ рдЪрдХ्рд░ рдЕрдкрдиाрдПं

рд╣рд░ рдмाрд░ рдПрдХ рд╣ी рдлрд╕рд▓ рди рд▓рдЧाрдПं। рдоिрд░्рдЪ, рдЯрдоाрдЯрд░, рдмैंрдЧрди рдХे рдмाрдж рджाрд▓ें рдпा рдк्рдпाрдЬ рд▓рдЧाрдПं। рдЗрд╕рд╕े рд░ोрдЧ рдЪрдХ्рд░ рдЯूрдЯрддा рд╣ै।

ЁЯУЛ V. рдж्рд╡िрддीрдпрдХ рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг рдкрд╣рдЪाрдиें

рд╕ंрдХ्рд░рдордг рд▓рдХ्рд╖рдг рд░ोрдХрдеाрдо рдЙрдкाрдп
рдлрдлूंрдж (Fungal) рдкрдд्рддिрдпों рдкрд░ рд╕рдлेрдж/рдХाрд▓े рдзрдм्рдмे рдирдоी рдХрдо рд░рдЦें, рдЯ्рд░ाрдИрдХोрдбрд░्рдоा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ें
рдмैрдХ्рдЯीрд░िрдпрд▓ рд╕्рдкॉрдЯ рдЧीрд▓े рдзрдм्рдмे рдЬो рдмाрдж рдоें рд╕ूрдЦ рдЬाрддे рд╣ैं рддांрдмा рдЖрдзाрд░िрдд рд╕्рдк्рд░े, рд╕ंрдХ्рд░рдоिрдд рднाрдЧ рд╣рдЯाрдПं
рд╡ाрдпрд░рд▓ рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдкрдд्рддिрдпाँ рдорд░ोрдб़рдиा, рдкीрд▓ी рдзाрд░िрдпाँ рдХीрдЯ рдиिрдпंрдд्рд░рдг, рд╕्рд╡рд╕्рде рдкौрдзों рдХा рдЪрдпрди

ЁЯФЪ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ – рд╕рдордЭрджाрд░ी рд╣ी рдмрдЪाрд╡ рд╣ै!

  • рдж्рд╡िрддीрдпрдХ рд╕ंрдХ्рд░рдордг рд╕े рднाрд░ी рдиुрдХрд╕ाрди рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।
  • рд╕рд╣ी рд╕िंрдЪाрдИ, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рд╕े рдЗрд╕рд╕े рдмрдЪा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
  • рд╕्рд╡рд╕्рде рдоिрдЯ्рдЯी = рд╕्рд╡рд╕्рде рдлрд╕рд▓ = рд╕рдоृрдж्рдз рдХिрд╕ाрди ЁЯМ▒ЁЯТ░

ЁЯП╖️ рдЯैрдЧ्рд╕:

#рд╕िंрдЪाрдИрдк्рд░рдмंрдзрди #рдж्рд╡िрддीрдпрдХрд╕ंрдХ्рд░рдордг #рдоिрдЯ्рдЯीрдкрд░ीрдХ्рд╖рдг #рдЬैрд╡िрдХрдЦाрдж #рдХृрд╖िрд╕рд▓ाрд╣ #рдлрд╕рд▓рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг #рдХृрд╖िрдм्рд▓ॉрдЧ #рдлрд╕рд▓рдЙрдд्рдкाрджрди #рд╕्рдоाрд░्рдЯрдХिрд╕ाрди #рдЙрд░्рд╡рд░рдХрдк्рд░рдмंрдзрди #рдб्рд░िрдкрд╕िंрдЪाрдИ #рдоिрд░्рдЪрдХीрдлрд╕рд▓ #рдЪिрд▓ीрдлाрд░्рдоिंрдЧ

рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें