ЁЯМ▒ рд╕ोрдпाрдмीрди рдоें рдПрди्рде्рд░ाрдХ्рдиोрдЬ рд░ोрдЧ (Colletotrichum spp.)
рдПрдХ рдЧंрднीрд░ рдлрдлूंрджрдЬрди्рдп рд╕ंрдХ्рд░рдордг — рдЙрди्рдирдд рдЦेрддी рддрдХрдиीрдХों рд╕े рд╕рдоाрдзाрди ЁЯРЫЁЯРЮ
ЁЯФм рд░ोрдЧ рдХा рдкрд░िрдЪрдп
рдПрди्рде्рд░ाрдХ्рдиोрдЬ (Anthracnose) рдПрдХ рдЕрдд्рдпंрдд рд╣ाрдиिрдХाрд░рдХ рдлрдлूंрджрдЬрди्рдп рд░ोрдЧ рд╣ै, рдЬो Colletotrichum truncatum рдиाрдордХ рдлрдлूंрдж рдХे рдХाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд░ोрдЧ рд╕ोрдпाрдмीрди рдХे рддрдиों, рдлрд▓िрдпों, рдмीрдЬों рдФрд░ рдХрднी-рдХрднी рдкрдд्рддिрдпों рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
⚠️ рд░ोрдЧ рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг:
- ЁЯМ┐ рддрдиों рдкрд░ рдЧрд╣рд░े рдХाрд▓े/рднूрд░े рд░ंрдЧ рдХे рдзрдм्рдмे
- ЁЯМ┐ рдлрд▓िрдпों рдкрд░ рдЫोрдЯे рдХाрд▓े рдЪрдХрдд्рддे, рд╕िрдХुрдб़рди рдпा рдЭрдб़рдиा
- ЁЯМ┐ рдмीрдЬों рдХा рд░ंрдЧ рдмрджрд▓рдиा рдФрд░ рдЕंрдХुрд░рдг рд╢рдХ्рддि рдоें рдХрдоी
- ЁЯМ┐ рдЧंрднीрд░ рдк्рд░рдХोрдк рдоें рдкрдд्рддिрдпाँ рдкीрд▓ी рд╣ोрдХрд░ рдЧिрд░рдиा
ЁЯТе рд░ोрдЧ рдХा рдк्рд░рднाрд╡:
- ЁЯФ╗ рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें 30–60% рддрдХ рдХी рдХрдоी
- ЁЯФ╗ рдмीрдЬ рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдФрд░ рдмाрдЬाрд░ рдоूрд▓्рдп рдоें рдЧिрд░ाрд╡рдЯ
- ЁЯФ╗ рдкौрдзों рдХा рд╕рдордп рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╕ूрдЦ рдЬाрдиा
ЁЯза рд░ोрдЧ рдлैрд▓рдиे рдХे рдХाрд░рдг:
- ЁЯФ╕ рд╕ंрдХ्рд░рдоिрдд рдмीрдЬ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ
- ЁЯФ╕ рд╡рд░्рд╖ा рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рдЖрд░्рдж्рд░рддा
- ЁЯФ╕ рдЬрд▓рдЬрдоाрд╡ рдФрд░ рдлрд╕рд▓ рдЕрд╡рд╢ेрд╖
ЁЯЪЬ рд░ोрдХрдеाрдо рдПрд╡ं рдЙрди्рдирдд рд╕рдоाрдзाрди:
✅ 1. рдмीрдЬ рдЙрдкрдЪाрд░:
- рдеाрдпрд░рдо @ 3 рдЧ्рд░ाрдо/рдХिрд▓ो рдпा
- рдХाрд░्рдмेрди्рдбाрдЬिрдо @ 2 рдЧ्рд░ाрдо/рдХिрд▓ो рдмीрдЬ
✅ 2. рдлрд╕рд▓ рдЪрдХ्рд░:
рд╕ोрдпाрдмीрди рдХे рдмाрдж рдордХ्рдХा, рдЪрдиा рдпा рдЧेрд╣ूं рдЬैрд╕ी рдлрд╕рд▓ें рд▓рдЧाрдПं।
✅ 3. рдЬैрд╡िрдХ рдиिрдпंрдд्рд░рдг:
- Trichoderma harzianum @ 5kg/рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░ (рдЧोрдмрд░ рдЦाрдж рдоें рдоिрд▓ाрдХрд░)
- Pseudomonas fluorescens рдХा рдЫिрдб़рдХाрд╡
✅ 4. рд░ाрд╕ाрдпрдиिрдХ рдиिрдпंрдд्рд░рдг:
| рдлрдлूंрджрдиाрд╢рдХ | рдоाрдд्рд░ा | рд╕рдордп |
|---|---|---|
| Carbendazim 50% WP | 500 рдЧ्рд░ाрдо/рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░ | рдлूрд▓ рдФрд░ рдлрд▓ी рдмрдирдиे рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा |
| Mancozeb 75% WP | 2.5 рдХिрдЧ्рд░ा/рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░ | 15 рджिрди рдХे рдЕंрддрд░ рдкрд░ |
| Propiconazole 25% EC | 1 рдоिрд▓ी/рд▓ीрдЯрд░ | рд╢ुрд░ुрдЖрддी рдк्рд░рдХोрдк рдкрд░ |
✅ 5. рдЦेрдд рдк्рд░рдмंрдзрди:
- рдлрд╕рд▓ рдЕрд╡рд╢ेрд╖ рд╣рдЯाрдиा
- рдЬрд▓ рдиिрдХाрд╕ी рдХी рдЙрдЪिрдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा
- рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзी рдХिрд╕्рдоों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ (рдЬैрд╕े NRC 37, JS 97-52)
ЁЯУ▒ рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдХрдиीрдХें:
- ЁЯЪБ рдб्рд░ोрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдЯीрдХ рдЫिрдб़рдХाрд╡
- ЁЯУб рдоोрдмाрдЗрд▓ рдРрдк рд╕े рд░ोрдЧ рдкрд╣рдЪाрди
- ЁЯТ╗ рд╕ैрдЯेрд▓ाрдЗрдЯ рдЖрдзाрд░िрдд рдЪेрддाрд╡рдиी рдк्рд░рдгाрд▓ी
ЁЯзСЁЯМ╛ рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд▓िрдП рд╕ुрдЭाрд╡:
- ✅ рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдмीрдЬ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ें
- ✅ рдЦेрдд рдХी рдиिрдпрдоिрдд рдиिрдЧрд░ाрдиी рдХрд░ें
- ✅ рд╕рдордп рдкрд░ рдлрдлूंрджрдиाрд╢рдХ рдХा рдЫिрдб़рдХाрд╡ рдХрд░ें
ЁЯУЭ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖:
рдПрди्рде्рд░ाрдХ्рдиोрдЬ рдПрдХ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдпोрдЧ्рдп рд▓ेрдХिрди рдЧंрднीрд░ рд░ोрдЧ рд╣ै। рдпрджि рд╕рдордп рдкрд░ рдЙрди्рдирдд рдЙрдкाрдп рдХिрдП рдЬाрдПं рддो рдХिрд╕ाрди рдЗрд╕ рд░ोрдЧ рд╕े 30–60% рддрдХ рдЙрдкрдЬ рдХी рд╣ाрдиि рдХो рд░ोрдХ рд╕рдХрддे рд╣ैं। ЁЯМ▒
рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें