рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 27 рдоाрд░्рдЪ 2025

рдлрд╕рд▓ рдХी рдмेрд╣рддрд░ рдкैрджाрд╡ाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ी рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЬाрдиें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЯिрдк्рд╕! ЁЯМ▒ЁЯРЫЁЯРЮ

рдХृрд╖ि рдоें рдлрд╕рд▓ рдХी рдкैрджाрд╡ाрд░ рдХे рд▓िрдП рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди

рдмीрдЬ рдХिрд╕ी рднी рдлрд╕рд▓ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рдиींрд╡ рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕рд╣ी рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рди рдХेрд╡рд▓ рдкैрджाрд╡ाрд░ рдХो рдмрдв़ाрддा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдлрд╕рд▓ рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдФрд░ рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдХो рднी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рдоें рд╣рдо рдЬाрдиेंрдЧे рдХि рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдХैрд╕े рдХрд░ें рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдХ्рдпा рд▓ाрдн рд╣ैं।
рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдХ्рдпों рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै?

1. рдЙрдЪ्рдЪ рдкैрджाрд╡ाрд░ – рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рд╡ाрд▓े рдмीрдЬों рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै।


2. рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзрдХ рдХ्рд╖рдорддा – рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдмीрдЬ рд╡िрднिрди्рди рд░ोрдЧों рдФрд░ рдХीрдЯों рд╕े рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं।


3. рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдЕрдиुрдХूрд▓рддा – рд╕рд╣ी рдмीрдЬ рд╕्рдеाрдиीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЪुрдиा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП।


4. рдмेрд╣рддрд░ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा – рдЙрдЪ्рдЪ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рд╡ाрд▓े рдмीрдЬ рд╕े рдмाрдЬाрд░ рдоें рдЕрдзिрдХ рдоांрдЧ рдФрд░ рд▓ाрдн рдоिрд▓рддा рд╣ै।



рд╕рд╣ी рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдХैрд╕े рдХрд░ें?

1. рдмीрдЬ рдХी рдк्рд░рдоाрдгिрдХрддा рдЬांрдЪें

• рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдмीрдЬ (Certified Seeds) рдЦрд░ीрджें рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡ीрдХृрдд рд╣ों।

• рдмीрдЬ рдкैрдХेрдЯ рдкрд░ рджिрдП рдЧрдП рд▓ेрдмрд▓ рдФрд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рддिрдеि рдХी рдЬांрдЪ рдХрд░ें।


2. рдЙрдЪ्рдЪ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рд╡ाрд▓े рдмीрдЬ рдЪुрдиें

• рд╕्рд╡рд╕्рде, рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рдФрд░ рд╕рдоाрди рдЖрдХाрд░ рдХे рдмीрдЬ рд▓ें।

• рдЕंрдХुрд░рдг рдХ्рд╖рдорддा 80-90% рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП।


3. рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдФрд░ рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди

• рдЕрдкрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдФрд░ рдоिрдЯ्рдЯी рдХी рд╕्рдеिрддि рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦें।

• рд╕ूрдЦा рдпा рдЬрд▓рднрд░ाрд╡ рд╕рд╣рдирд╢ीрд▓ рдмीрдЬ рдЪुрдиें।


4. рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзी рдмीрдЬ рдЪुрдиें

• рдРрд╕े рдмीрдЬ рд▓ें рдЬो рдлрд╕рд▓ рдХो рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ोрдЧों рдФрд░ рдХीрдЯों рд╕े рдмрдЪाрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ों।

• рдЙрди्рдирдд рд╕ंрдХрд░ (Hybrid) рдФрд░ рдЬीрдПрдо (GM) рдмीрдЬों рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░ें।


5. рд╡िрд╢्рд╡рд╕рдиीрдп рд╕्рд░ोрдд рд╕े рдЦрд░ीрджें

• рд╕рд░рдХाрд░ी рдХृрд╖ि рд╕ंрд╕्рдеाрдиों, рд╕рд╣рдХाрд░ी рд╕рдоिрддिрдпों рдпा рдк्рд░рдоाрдгिрдд рд╡िрдХ्рд░ेрддाрдУं рд╕े рд╣ी рдмीрдЬ рдЦрд░ीрджें।


рдмीрдЬ рдЙрдкрдЪाрд░ (Seed Treatment) рдХा рдорд╣рдд्рд╡

• рдмीрдЬ рдЙрдкрдЪाрд░ рд╕े рдмीрдЬ рдХी рдЕंрдХुрд░рдг рдХ्рд╖рдорддा рдмрдв़рддी рд╣ै рдФрд░ рдлрд╕рд▓ рдХी рд░ोрдЧ рдк्рд░рддिрд░ोрдзрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдордЬрдмूрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдиीрдо, рдЯ्рд░ाрдЗрдХोрдбрд░्рдоा, рдпा рдЬैрд╡िрдХ рдХрд╡рдХрдиाрд╢рдХों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖

рд╕рд╣ी рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдХрд░рдиा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХрджрдо рд╣ै рдЬो рдлрд╕рд▓ рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдФрд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХो рдмрдв़ाрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддा рд╣ै। рдХिрд╕ाрди рднाрдЗрдпों рдХो рдк्рд░рдоाрдгिрдд, рдЙрдЪ्рдЪ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рд╡ाрд▓े рдФрд░ рдЬрд▓рд╡ाрдпु-рдЕрдиुрдХूрд▓ рдмीрдЬों рдХा рдЪрдпрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕рд╕े рди рдХेрд╡рд▓ рдмेрд╣рддрд░ рдЙрдкрдЬ рдоिрд▓ेрдЧी, рдмрд▓्рдХि рдЙрдд्рдкाрджрди рд▓ाрдЧрдд рднी рдХрдо рд╣ोрдЧी।

рдЕрдЧрд░ рдпрд╣ рдЬाрдирдХाрд░ी рдЙрдкрдпोрдЧी рд▓рдЧी, рддो рдЗрд╕े рдЕрди्рдп рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдЭा рдХрд░ें!


рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें