рдмुрдзрд╡ाрд░, 20 рдЕрдЧрд╕्рдд 2025

рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा” ЁЯМ╛—100 рдкिрдЫрдб़े рдЬिрд▓ों рдХे рд▓िрдП рдоोрджी рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдмрдб़ा рдХрджрдо (Budget ₹24,000 Cr)


рдлोрдХрд╕: рдлрд╕рд▓ рд╡िрд╡िрдзीрдХрд░рдг ЁЯМ▒ • рд╕िंрдЪाрдИ ЁЯЪ░ • рднंрдбाрд░рдг ЁЯПк • рдХрд░्рдЬ рд╕ुрд╡िрдзा ЁЯТ│

ЁЯТб рдпोрдЬрдиा рдХा рдкрд░िрдЪрдп

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдирд░ेंрдж्рд░ рдоोрджी рдж्рд╡ाрд░ा рдШोрд╖िрдд “рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा (2025)” рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै—рджेрд╢ рдХे 100 рдкिрдЫрдб़े рдЬिрд▓ों рдХो рдХृрд╖ि рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рдЬिрд▓ों рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рд▓ाрдиा। рдпрд╣ рдкрд╣рд▓ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЬрд░ूрд░рддों—рдЬैрд╕े рдкाрдиी, рднंрдбाрд░рдг, рд╡िрдд्рдд рдФрд░ рдмाрдЬ़ाрд░—рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै, рддाрдХि рдЦेрддी рд▓ाрднрдХाрд░ी рдмрдиे рдФрд░ рдЧांрд╡ों рдоें рд░ोрдЬ़рдЧाрд░ рдмрдв़े।

рдиोрдЯ: рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рджिрд╢ा-рдиिрд░्рджेрд╢/рдЬिрд▓ा рд╕ूрдЪी рд╕ंрдмंрдзिрдд рд░ाрдЬ्рдп рдПрд╡ं рдХेंрдж्рд░ рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдИ рдЬाрдПрдЧी। ✅

ЁЯМ▒ рдлрд╕рд▓ рд╡िрд╡िрдзीрдХрд░рдг

  • рдзाрди/рдЧेрд╣ूं рд╕े рдЖрдЧे—рджрд▓рд╣рди, рддिрд▓рд╣рди, рдмाрдЧрд╡ाрдиी, рдорд╕ाрд▓े, рдирдХрджी рдлрд╕рд▓ें
  • рд╕्рдеाрдиीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु/рдоृрджा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдоॉрдбрд▓
  • рдмीрдЬ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा, рдирд░्рд╕рд░ी, GAP (Good Agricultural Practices)

ЁЯЪ░ рд╕िंрдЪाрдИ рдПрд╡ं рдЬрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрди

  • рдоाрдЗрдХ्рд░ो/рдб्рд░िрдк/рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा
  • рдЬрд▓-рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг: рдЦेрдд-рддाрд▓ाрдм, рдЪेрдХ-рдбैрдо, рд░िрдЪाрд░्рдЬ
  • рдКрд░्рдЬा рджрдХ्рд╖ рдкрдо्рдк/рд╕ोрд▓рд░ рдкрдо्рдк (рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдпोрдЬрдиाрдУं рдХे рд╕рдоेрдХрди рдХे рд╕ाрде)

ЁЯПк рднंрдбाрд░рдг рдПрд╡ं рд▓ॉрдЬिрд╕्рдЯिрдХ्рд╕

  • рдЧ्рд░ाрдо/рдм्рд▓ॉрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЧोрджाрдо рдФрд░ рдХोрд▓्рдб-рд╕्рдЯोрд░ेрдЬ
  • рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ, рдЧ्рд░ेрдбिंрдЧ, рдкैрдХेрдЬिंрдЧ рдпूрдиिрдЯ्рд╕
  • рдкोрд╕्рдЯ-рд╣ाрд░्рд╡ेрд╕्рдЯ рд▓ॉрд╕ рдоें рдХрдоी ⇒ рдмेрд╣рддрд░ MSP/рдмाрдЬ़ाрд░ рдоूрд▓्рдп

ЁЯТ│ рд╡िрдд्рддीрдп рдкрд╣ुंрдЪ

  • рдХिрд╕ाрди рдХ्рд░ेрдбिрдЯ рдХाрд░्рдб (KCC) рддрдеा рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рдЛрдг рдкрд░ рдЬोрд░
  • рдЗрдирдкुрдЯ/рдЙрдкрдХрд░рдг рд╣ेрддु рд╕рд╕्рддी рдЛрдг рд╕ुрд╡िрдзा
  • FPO/SHG рдЖрдзाрд░िрдд рдХ्рд░ेрдбिрдЯ рд▓िंрдХिंрдЧ

ЁЯУК рдПрдХ рдирдЬ़рд░ рдоें (рд╕्рдиैрдкрд╢ॉрдЯ)

рдкрд╣рд▓ू рд╡िрд╡рд░рдг
рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдмрдЬрдЯ ₹24,000 рдХрд░ोрдб़ (рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд/рдШोрд╖िрдд)
рдХрд╡рд░ेрдЬ 100 рдкिрдЫрдб़े рдЬिрд▓े (рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा)
рдоुрдЦ्рдп рдлोрдХрд╕ рдлрд╕рд▓ рд╡िрд╡िрдзीрдХрд░рдг, рд╕िंрдЪाрдИ, рднंрдбाрд░рдг, рдЛрдг
рдЕрдкेрдХ्рд╖िрдд рдЕрд╕рд░ рдЖрдп рдоें рд╡ृрдж्рдзि, рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди, рдкोрд╕्рдЯ-рд╣ाрд░्рд╡ेрд╕्рдЯ рд▓ॉрд╕ рдоें рдХрдоी

ЁЯМ╛ рдХिрд╕ाрдиों рдХो рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдоुрдЦ рд▓ाрдн

  • рдЖрдп рдоें рд╡ृрдж्рдзि: рд╡िрд╡िрдз рдлрд╕рд▓ों рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рдХीрдорддों рд╕े рдХрдоाрдИ рдмрдв़ेрдЧी।
  • рдЬोрдЦिрдо рдоें рдХрдоी: рдПрдХ рд╣ी рдлрд╕рд▓ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░рддा рдХрдо ⇒ рдоौрд╕рдо/рдмाрдЬ़ाрд░ рдЭрдЯрдХे рд╕рд╣рдиीрдп।
  • рдмेрд╣рддрд░ рд╕िंрдЪाрдИ: рдб्рд░िрдк/рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рд╕े рдкाрдиी-рдмрдЪрдд рдФрд░ рд╕्рдеिрд░ рдЙрдд्рдкाрджрди।
  • рдордЬрдмूрдд рднंрдбाрд░рдг: рд╕рд╣ी рд╕рдордп рдкрд░ рдмिрдХ्рд░ी, MSP/рдиिрд░्рдпाрдд рдЕрд╡рд╕рд░।
  • рд╕ुрд▓рдн рдЛрдг: рдЗрдирдкुрдЯ, рдЙрдкрдХрд░рдг рд╡ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ рдХे рд▓िрдП рд╡िрдд्рдд рдЙрдкрд▓рдм्рдз।

ЁЯзн рдХैрд╕े рдоिрд▓ेрдЧा рд▓ाрдн? (рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा—рд╕ाрдоाрди्рдп рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди)

  1. рдЕрдкрдиे рдЬिрд▓ा рдХृрд╖ि рдЕрдзिрдХाрд░ी/рдХृрд╖ि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХेंрдж्рд░ (KVK) рд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХрд░ें।
  2. FPO/SHG/рдХिрд╕ाрди рд╕рдоूрд╣ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕ рдоें рдЬुрдб़ें।
  3. KCC рдпा рдмैंрдХ рд╢ाрдЦा/рд╕рд╣рдХाрд░ी рд╕рдоिрддि рдХे рд╕ाрде рдЛрдг-рд▓िंрдХिंрдЧ рдХрд░ाрдПं।
  4. рдкोрд╕्рдЯ-рд╣ाрд░्рд╡ेрд╕्рдЯ рдЗंрдл्рд░ा/рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ рдпूрдиिрдЯ рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд╕рдоेрдХрди рд▓ें।
рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рджिрд╢ाрдиिрд░्рджेрд╢ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдкाрдд्рд░рддा рд╡ рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рдмрддाрдИ рдЬाрдПрдЧी।

ЁЯОп рдХिрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों/рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рдоिрд▓ рд╕рдХрддी рд╣ै? (Indicative)

  • рдЬрд▓-рд╕ंрдХрдЯ/рдХрдо рд╕िंрдЪाрдИ рдХрд╡рд░ेрдЬ рд╡ाрд▓े рдм्рд▓ॉрдХ्рд╕
  • рдЙрдЪ्рдЪ рдкोрд╕्рдЯ-рд╣ाрд░्рд╡ेрд╕्рдЯ рд▓ॉрд╕ рд╡ाрд▓े рдХ्рд╖ेрдд्рд░
  • рдХрдо рдХ्рд░ेрдбिрдЯ рдкрд╣ुंрдЪ рд╡ाрд▓े рдХिрд╕ाрди/рд╕рдоूрд╣
  • рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░-рдЖрдзाрд░िрдд рдмाрдЧрд╡ाрдиी/рджрд▓рд╣рди-рддिрд▓рд╣рди рдмेрд▓्рдЯ

ЁЯзк рдлрд╕рд▓ рд╡िрд╡िрдзीрдХрд░рдг рдХे рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрдХрд▓ рдЖрдЗрдбिрдпा

  • рдзाрди → рдорд╢рд░ूрдо/рд╕рдм्рдЬी рдирд░्рд╕рд░ी рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрд╢рди
  • рдЧेрд╣ूं → рдЪрдиा/рдорд╕ूрд░ + рд╕рд░рд╕ों рд░ोрдЯेрд╢рди
  • рд╕рдм्рдЬी рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░ → рдЧ्рд░ेрдбिंрдЧ+рдкैрдХिंрдЧ рдпूрдиिрдЯ
  • рдлрд▓ рдкрдЯ्рдЯी → рдб्рд░िрдк + рдорд▓्рдЪिंрдЧ рд╕े рдкाрдиी рдмрдЪрдд

⚙️ рдоाрдЗрдХ्рд░ो-рдЗрд░िрдЧेрд╢рди & рдкोрд╕्рдЯ-рд╣ाрд░्рд╡ेрд╕्рдЯ

  • рдб्рд░िрдк/рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рдкрд░ рд╕рдм्рд╕िрдбी (рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдпोрдЬрдиाрдПं рджेрдЦें)
  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЧोрджाрдо рд░ैрдХिंрдЧ/рд╡ेंрдЯिрд▓ेрд╢рди/рдЖрд░्рдж्рд░рддा рдиिрдпंрдд्рд░рдг
  • рдХोрд▓्рдб-рдЪेрди: рдк्рд░ी-рдХूрд▓िंрдЧ → рд╕्рдЯोрд░ेрдЬ → рдЯ्рд░ांрд╕рдкोрд░्рдЯ


❓ FAQs—рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рд╡ाрд▓

1) рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै? ЁЯМ╛

100 рдкिрдЫрдб़े рдЬिрд▓ों рдоें рдХृрд╖ि рдЕрд╡рд╕ंрд░рдЪрдиा рд╡ рд╕ेрд╡ाрдУं рдХी рдордЬрдмूрддी—рддाрдХि рдХिрд╕ाрди рдЖрдп рдмрдв़ा рд╕рдХें рдФрд░ рдЦेрддी рдЯिрдХाрдК рдмрдиे।

2) рдХ्рдпा рдЗрд╕рдоें рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдХिрд╕ाрди рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ेंрдЧे? ЁЯзС‍ЁЯМ╛

рдХрдИ рдШрдЯрдХ рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░/FPO/рдЬिрд▓ा рдкрд░िрдпोрдЬрдиाрдУं рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ाрдЧू рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд▓ाрдн рдШрдЯрдХ рд░ाрдЬ्рдп/рдЬिрд▓ा рджिрд╢ा-рдиिрд░्рджेрд╢ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рд╣ोंрдЧे।

3) рдХ्рдпा рд╕ूрдЪी рдЬाрд░ी рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै? ЁЯЧВ️

рдЬिрд▓ों рдХी рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╕ूрдЪी/рджिрд╢ा-рдиिрд░्рджेрд╢ рдЬाрд░ी рд╣ोрдиे рдкрд░ рд░ाрдЬ्рдп/рдЬिрд▓ा рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдПрд╡ं рдХृрд╖ि рд╡िрднाрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।

4) рдмрдЬрдЯ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрди рдорджों рдоें рд╣ोрдЧा? ЁЯТ░

рдлрд╕рд▓ рд╡िрд╡िрдзीрдХрд░рдг, рд╕िंрдЪाрдИ рд╡िрд╕्рддाрд░, рдЧोрджाрдо/рдХोрд▓्рдб-рд╕्рдЯोрд░ेрдЬ, рд╡िрдд्рддीрдп рдкрд╣ुंрдЪ, рдФрд░ рдоूрд▓्рдп рд╢ृंрдЦрд▓ा рд╕ुрджृрдв़ीрдХрд░рдг।

Author avatarWriter :- Advance Farming Techniques ЁЯМ▒ЁЯРЫЁЯРЮ
рдЧ्рд░ाрдЙंрдб-рдлोрдХрд╕्рдб рдПрдЧ्рд░ी-рдиॉрд▓ेрдЬ • рдХिрд╕ाрдиों рдХी рднाрд╖ा рдоें, рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд▓िрдП

ЁЯУм рдЕрдкрдбेрдЯ рдЪाрд╣िрдП?

рдЕрдкрдиे рдЬिрд▓े рдХी рд╕्рдеिрддि, рдкाрдд्рд░рддा рдФрд░ рдиिрдХрдЯрддрдо рд╕рд╣ाрдпрддा рдХेंрдж्рд░ рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдХे рд▓िрдП рдЬिрд▓ा рдХृрд╖ि рдХाрд░्рдпाрд▓рдп/KVK рд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХрд░ें।

© 2025 • Advance Farming Techniques • All rights reserved.

рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें