सीधे मुख्य सामग्री पर जाएं

मावा (Aphids) किडीची ओडख व त्याच्या नियंत्रणात्मक उपाय 🌱🐞🌾

मावा कीड :-
Aphids
हि कीड आंबा, आले, उडीद आणि मूग, ऊस या पिकांमध्ये देखील दिसून येते.

हि लक्षणे आपल्या पिकावर दिसताहेत का ते तपासा आणि नियंत्रणात्मक उपाय करावे.

• पाने मुडपलेली आणि विकृत होतात.
• पानांखाली आणि कोंबांखाली छोटे-छोटे किडे असतात.
• वाढ खुंटते.

किडीचा जीवन क्रम व प्रसार :- हा कीटक चिकट व गोडसर पदार्थ आपल्या शरीरातून बाहेर टाकतो. हा द्रवपदार्थ खाण्यास मुंग्या त्या बाधित रोपावर जमा होतात. त्यांचे पाठीवर बसून माव्याची पिल्ले दुसऱ्या रोपट्यावर स्थलांतर करतात व त्यास बाधित करतात. 
मावा आकाराने लहान व मऊ शरीराचे किडे असून त्यांचे पाय आणि अॅन्टेना लांब असतात. त्यांची लांबी ०.५ मि.मी. ते २ ते २ मि.मी. असून शरीराचा रंग प्रजातीप्रमाणे पिवळा, तपकिरी, लाल किंवा काळा असु शकतो. मावा बरेच प्रकारचे असतात. त्यात पंखहीन असलेला मावा, पंखवाले, मेणकट किंवा लोकरी प्रकारापेक्षा जास्त आढळतात. ते बहुधा पानाच्या खालच्या बाजुला आणि शेंड्यावर एका गटाने बसून आपली सोंड झाडाच्या मऊ पेशींमध्ये टोचून रससोषण करतात. कमी ते मध्यम संख्येने असल्यास झाडाला जास्त नुकसानदायक नाहीत. वसंत ऋतुच्या शेवटी किंवा उन्हाळ्याच्या सुरुवातीला प्राथमिक उपद्रवानंतर त्यांची संख्या नैसर्गिकरीत्या नैसर्गिक शत्रुंमुळे बऱ्याचशा कमी होते. 
मावा मादीचे प्रजनन संयोगाविना होते. मादी सरासरीने १५ पिलांना जन्म देते. याची वाढ साधारणतः १ आठवड्यात पूर्ण होते. याच्या जगण्याची दर मर्यादा २ ते ३ हप्ते आहे.

पिकांवर होणारे नुकसान :-

• हा कोवळ्या वनस्पतींवर जगणारा कीटक असल्यामुळे,वाढलेल्या झाडांपेक्षा कोवळ्या झाडांचे तो नुकसान अधिक करतो.
• हि कीड पानाचे खालच्या बाजूस राहून त्याचा रसाचे शोषण करतो.
• त्यामुळे पिकांची पाने दुमडतात.
• वनस्पती करपतात.
• त्यांची वाढ नीट होत नाही.
• पानांवार चिकट द्रव सोडतो.

मावा किडीवर काही नियंत्रणात्मक उपाय योजना :-

• शेताच्या आजुबाजुला विविध प्रकारची झाडे मो-ठ्या प्रमाणात लावा.
• आधीच्या पिकाचे अवशेष काढुन टाका.
• प्रकाश परावर्तीत करणाऱ्या आच्छादनाचा (मल्चिंग) वापर करावा ज्यामुळे माव्याच्या प्रदुर्भावास आळा बसेल.
• रोगाच्या किंवा उपद्रवाच्या घटनांच्या गंभीरतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी शेताचे नियमित निरीक्षण करा.
• झाडावरील प्रादुर्भाव झालेले भाग काढून टाका. 
• शेतातुन आणि आजुबाजुने तण तपासा.
• प्रमाणापेक्षा जास्त खत व पाणी देणे टाळा.
• मुंग्या नेहेमी माव्याचे संरक्षण करत असतात त्यामुळे चिकट सापळे लाऊन मुंग्यांचे नियंत्रण करा.
• झाडीत हवा खेळती रहाण्यासाठी फांद्या छाटा किंवा . खालील पाने काढुन टाका.
• शक्य असल्यास झाडांच्या संरक्षणासाठी जाळी (इनसेक्ट नेट) लावा.
• मित्रकिड्यांवर परिणाम होऊ नये म्हणुन  कीटनाशकांचा वापर संयमित ठेवा.
मावा किडीची आर्थिक नुकसान पातळी :-
Aphids economic threshold level (ETL) :-

कपाशी पिकांमध्ये १५ते २० प्रादुर्भाव ग्रस्त झाडे दिसत असल्यास आपण नियंत्रनात्मक उपाय करावे

मावा कीडिच्या नियंत्रणा साठी जैविक उपाय :-

जर प्रादुर्भाव कमी असेल तर साध्या कीटकनाशक साबणाचा द्राव किंवा झाडांच्या तेलावर आधारीत द्राव वापरा, उदा. नीम तेल (३मि.ली./ली). दमट हवामानात मावाही बुरशीजन्य रोगास संवेदनशील असतात. अशा वेडी त्यांना पळविण्यासाठी प्रभावित झाडांवर साध्या पाण्याची फवारणी देखील उत्तम ठरते. निमअर्क अर्क आणि दशपर्णी अर्काचा वापर करणे

रासायनिक नियंत्रण करायचे असल्यास :-

नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा.

Dinotefuran (डायनोटफ्युरॉन) 20.0 SG
व्यापारी नावे :-
     • Dinocron (Coromandel International            Limited)
     • Ossum (Biostadt)
     • Dainacorn (Coromandel International          Limited)

Thiamethoxam (थियामेथॉक्झॅम) 25.0 WG 
व्यापारी नावे :-
        • Actara (Syngenta)
        • Torpid (Godrej) .
        • Thioguard (Advance)

Flonicamid (फ्लोनिकॅमिड) 50.0WG
व्यापारी नावे :-
       • Flonicamid 50.0% WG (Swal)
       • Panama (Swal)
       • Ulala (UPL)




टिप्पणियाँ

इस ब्लॉग से लोकप्रिय पोस्ट

🍊 सातपुड़ा का सूखा संतरा पहुँचा रहा है विदेश तक | किसानों के लिए सुनहरा अवसर 🌍

🍊 सातपुड़ा का सूखा संतरा पहुँचा रहा है विदेश तक | किसानों के लिए सुनहरा अवसर 🌍 स्थान: महाराष्ट्र के अकोला जिले में स्थित सोनाळा गांव , जो सातपुड़ा की गोद में बसा है, वर्षों से संतरे की बेहतरीन गुणवत्ता के लिए प्रसिद्ध है। यहां करीब 2000 से 3000 एकड़ में संतरे की खेती होती है। 🧪 सूखे संतरे के औषधीय व औद्योगिक उपयोग ✅ हर्बल उत्पाद: डिटॉक्स चाय, काढ़ा, सिरप ✅ कॉस्मेटिक उद्योग: फेस स्क्रब, साबुन, फेस पैक ✅ औषधीय क्षेत्र: इम्युनिटी बूस्टर, एंटीऑक्सिडेंट सप्लिमेंट ✅ फूड इंडस्ट्री: कुकीज, केक, फ्लेवरिंग एजेंट ✅ अरोमा थैरेपी: परफ्यूम, पॉट पाउरी 📈 सूखे संतरे की निर्यात प्रक्रिया चयन: ताजे, परिपक्व और बिना खराबी वाले संतरे चुनें काटना: संतरे को 2-3 मिमी मोटे स्लाइस में काटें सूखाना: 50–60°C तापमान पर 10–12 घंटे सोलर/इलेक्ट्रिक ड्रायर में सुखाएं पैकेजिंग: एअरटाइट और मॉइस्चर-प्रूफ पाउच में पैक करें सर्टिफिकेशन: FSSAI, APEDA, IEC आदि प्राप्त करें 👨‍🌾 किसानों के लिए ...

महाराष्ट्र में नई फसल बीमा योजना: कृषि मंत्री माणिकराव कोकाटे की बड़ी घोषणा, जानें पूरी जानकारी

महाराष्ट्र में नई फसल बीमा योजना: कृषि मंत्री माणिकराव कोकाटे की घोषणा महाराष्ट्र सरकार ने किसानों को राहत देने के लिए एक नई फसल बीमा योजना शुरू करने की योजना बनाई है। कृषि मंत्री माणिकराव कोकाटे ने विधानसभा में इसकी घोषणा की और बताया कि यह योजना किसानों के लिए अधिक पारदर्शी और प्रभावी होगी। नई फसल बीमा योजना की मुख्य विशेषताएं 1. किसानों के लिए अधिक पारदर्शिता •  पहले की योजनाओं में किसानों को बीमा कंपनियों से मुआवजा मिलने में देरी होती थी। •  नई योजना में ऑनलाइन मॉनिटरिंग सिस्टम लाया जाएगा, जिससे किसानों को अपने दावों की स्थिति की रियल-टाइम जानकारी मिलेगी। •  सरकारी पोर्टल और मोबाइल ऐप के माध्यम से आवेदन और दावा प्रक्रिया को ट्रैक किया जा सकेगा। 2. प्रीमियम दरों में संशोधन •  पिछली योजना में 1 रुपये में फसल बीमा दिया गया था, लेकिन इसका दुरुपयोग होने की संभावना थी। •  नई योजना में संतुलित प्रीमियम प्रणाली लागू की जाएगी, जिससे असली किसानों को ही लाभ मिलेगा और कोई बिचौलिया फायदा नहीं उठा पाएगा। 3. दावे के निपटारे में तेजी •  पहले की योजनाओं में क...

🌾 बच्चू कडू यांचं अन्नत्याग उपोषण मागे - शेतकऱ्यांच्या मागण्यांवर राज्य सरकारचं आश्वासन!

🌾 बच्चू कडू यांचं अन्नत्याग उपोषण मागे - शेतकऱ्यांच्या मागण्यांवर राज्य सरकारचं आश्वासन! ✍️ By Advance Farming Techniques 🌱🐛🐞 📅 तारीख: 14 जून 2025 📍 ठिकाण:  गुरुकुंज मोझरी, अमरावती. 🔍 आंदोलनाची पार्श्वभूमी प्रहार जनशक्ती पक्षाचे प्रमुख आणि आमदार बच्चू कडू यांनी 8 जून 2025 पासून राज्य सरकारच्या निष्क्रियतेविरोधात अन्नत्याग उपोषण सुरू केलं होतं. त्यांच्या आंदोलनाचा मुख्य उद्देश होता शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांवर तातडीने निर्णय घेणे. 🧑‍🌾 आंदोलनामागील प्रमुख मागण्या: शेतकरी कर्जमाफी: 2020 नंतरचं कर्ज देखील माफ करण्यात यावं. वीजबिल माफी: शेती वीजेच्या थकबाकीवर दंडमुक्ती व हफ्त्यांमध्ये भरणा. सिंचन यंत्रणा: मराठवाडा, विदर्भातील सिंचन प्रकल्प गतीने पूर्ण करणे. शेतमाल हमीभाव: हमीभावात पारदर्शकता आणि थेट विक्रीची संधी. सरकारी योजनांची अंमलबजावणी: पीएम किसान, महाडीबीटी, ऋतू सुरक्षा योजनांमध्ये सुधारणा. 🤝 राज्य सरकारकडून प्रतिक्रिया उद्योगमंत्री उदय सामंत यांनी 14 जून रोजी उपोषणस्...